S obzirom da je propagandna, odnosno ubeđivačka delatnost stara koliko i ljudska civilizacija, u periodu nakon Drugog svetskog rata se u širu upotrebu uvodi termin ,,reklamna industrija’’ ili oglašavanje (eng. advertising). Ovakva vrsta propagande nije nastala kao moderni produkt XX veka, već je u ranijim istorijskim razdobljima bila poznata među trgovcima i to kao veština prodaje sopstvene robe ili pak poseban angažman prilikom privlačenja kupaca, ali na individualnom nivou. Polovinom minulog veka, razdobljem uspostavljanja masovne industrijske proizvodnje, te pojavom ogromnih tržišta, došlo je do značajnih promena kada su suštinski pobijeni temelji za nastanak savremene reklamne industrije. Razvoj savremene propagandne aktivnosti u oblasti ekonomije, tesno je povezan sa razvojem modernog industrijskog društva, orijentisanog prema masovnoj proizvodnji usluga ili dobara, te njihovim plasmanom na tržište.
,,Pojam tržišta predstavlja esenciju, odnosno suštinu masovne komunikacije koja se odvija na ekonomskim principima ponude i potražnje i koja predstavlja kičmu celokupnog društvenog života svake moderne ljudske zajednice“.
Masovni industrijski razvoj savremenih društvenih sistema, uslovio je i brzi razvoj potrošačkog društva u kome zakoni tržišta predstavljaju primarnu polugu življenja i opredeljuju ostale društvene odnose, politički život, pa i najintimnija događanja u životu svakog pojedinca. Razvojem sredstava masovne komunikacije (članak br.9 ,,Masovni mediji“ https://www.pokazivac.com/propaganda-savremenog-doba-masovni-mediji.html), reklamna industrija je u početku za mnoge bila banalna pojava, pa je iznenadno postala predmet mnogih rasprava i osporavanja jer se uvidelo kolika je njena moć, kao i potencijalna opasnost zbog zloupotrebe. S obzirom da je istorija oglašavanja davno započela u doba kad su prvi trgovci počeli da hvale svoju robu na pijacama, ona se može podeliti u tri razdoblja:
- Prvo razdoblje ili prva era, čija je osnova širenje informacija i ponavljanje poruke.
- Drugo razdoblje ili druga era koja je podrazumevala poistovećivanje novog i progresivnog jer je reklama težila ne samo da pruži informacije o nekoj novini, nego je imala i ulogu da obnovi informaciju kao odlučujući čin podsticanja.
- Treće razdoblje ili treća era predstavlja razdoblje reklame poluimaginarnog karaktera, potkrepljeno psihoafektivnim kvalitetima.
Treće razdoblje ili ,,reklama poluimaginarnog karaktera“ u stvari je tip reklame u kome su masovni mediji postali dominantni oblik izražavanja. Novo doba pripreme terena, te stvaranja reklamne industrije započelo je uplitanjem sociologije i psihologije u sferu oglašivačke delatnosti najpre motivacionim istraživanjima koja su u masovnijem obliku započeta sredinom pedesetih godina XX veka. Reklamni stručnjaci tog vremena, u nameri da otkriju efikasnije načine pridobijanja potrošača, uvideli su da rezultati u oglašivačkim kampanjama nedovoljno zadovoljavaju naručioce, a nagli razvoj industrijske proizvodnje nije pratila odgovarajuća potrošnja, pa se tržište našlo pred zasićenjem (primer: robe i proizvodi trajnijeg karaktera kao što su automobili, bela tehnika…)
Pošto tzv. informativni način reklamiranja roba i proizvoda nije davao efikasne rezultate, propagandisti su u pomoć pozvali stručnjake iz oblasti sociologije i psihoanalize kako bi im pomogli u proceni ponašanja potrošača prilikom opredeljivanja za kupovinu, kao i da otkriju skrivenu motivacionu strukturu potrošača koja je predstavljala nerešivu zagonetku.
,,Napori ubeđivača da ispitaju naše svakodnevne navike i da u njima otkriju interesantna značenja, često su interesantni samo zbog toga što nam otkrivaju deo nas samih. Oni traže odgovore našem ponašanju, kako bi mogli efikasnije da manipulišu našim navikama i izborima i da ih okreću u svoju korist. Upravo to ih je navelo da ispitaju zašto se bojimo banaka, zašto volimo velike automobile, zašto vrsta automobila koji kupujemo otkriva vrstu benzina koji ćemo kupovati, zašto po pravilu domaćice padaju u skoro hipnotički trans kada uđu u supermarkete itd.“
Reklama diktira način života, stil oblačenja, naš izgled, ponašanje, marku parfema, pa sve do planova za buduće akcije. To čini suptilno i često neprimetno, pa je idealan obrazac moderne demokratske zajednice slobodnih pojedinaca sa pravom na sopstveni izbor i mišljenje.
_________________________________________________________________________________________
© Zabranjeno kopiranje,štampanje i prenošenje na druge portale bez saglasnosti i dozvole autora teksta!
